این وضعیت تا اوایل دهه هشتاد شمسی ادامه داشت که به تدریج فیلم هایی با موضوع دفاع مقدس بر پرده سینما ظاهر شدند. اما تفاوت فیلم های این دهه با فیلم های مشابه در سال های گذشته این بود که فیلم ها بیشتر از نظر فنی پیشرفت های خوبی داشتند که از نمونه های آن می توان به اخراجی ها (1386) و دوئل (1382) اشاره کرد. با هم نگاهی به 5 فیلم پایانی لیست برترین فیلم های جنگی و مرتبط با دفاع مقدس می اندازیم.

5- لیلی با من است 1374

شاید موضوع دفاع مقدس و طنز کمترین قرابت را با یکدیگر داشته باشند اما کمال تبریزی با فیلم لیلی با من است، ثابت کرد که تلفیق این دو ممکن است و نتیجه آن هم می تواند فیلمی باشد که به درستی و به خوبی تماشاگر را می خندداند و به فکر فرو می برد.

این فیلم داستان شخصی به نام صادق مشکینی (پرویز پرستویی)، فیلمبردار تلویزیون را روایت می کند که بسیار زیاد از جبهه و جنگ می‌ترسد. مشکینی برای اینکه بتواند از صندوق تلویزیون وام بگیرد تا خانهٔ نیمه‌ساخته‌اش را تکمیل کند، باید برای فیلمبرداریِ فیلمی مستند از اسرای عراقی به منطقهٔ جنگی برود.اما شرایط به گونه ای دیگر برای وی رقم می خورد.

لیلی با من است با استقابل خوبی از سوی مردم و منتقدان سینمایی رو به رو شد و برندهٔ سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه از چهاردهمین جشنوارهٔ فیلم فجر ۱۳۷۴شد.

4- از کرخه تا راین 1371

تلفات و عواقب جنگ به گونه ای است که تا سال ها بعد از پایان جنگ هم ممکن است ادامه داشته باشد. از کرخه تا راین فیلمی به نویسندگی و کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا تلاش کرده نگاهی به قربانیان جنگی بیاندازد که حتی بعد از پایان آن هم با تبعات ان درگیر هستند.

داستان فیلم « از کرخه تا راین»، ماجرای شخصی به نام سعید را روایت می کند که بر اثر بمب‌های شیمیایی نابینا شده و به همراه گروهی از همرزمانش برای معالجه به آلمان اعزام می‌شود. لیلا خواهر سعید که سال هاست در آلمان با شوهر آلمانی و پسرشان یوناس (یونس) زندگی می‌کند، سعید را در آسایشگاه می‌بیند. با کوشش‌های پزشکان متخصص یکی از چشم‌های سعید معالجه می‌شود، اما خبر بدی در راه است.

فیلم از کرخه تا راین در زمان خود به شدت مورد توجه مردم و منتقدان سینمایی قرار گرفت. فروش تجاری فیلم در حدود 42 میلیون تومان بود که برای فیلمی با این مضمون رقم قابل قبولی بود. علاوه بر این، موسیقی متن به یاد ماندنی مجید انتظامی برای این فیلم همچنان شنیدنی است.

از کرخه تا راین در یازدهمین دوره جشنواره فیلم فجر موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلم و طراحی چهره شد.

3- عقاب‌ها 1363

عقاب ها را می توان اولین فیلم مطرح سینمای جنگ در ایران دانست که با فروش بسیار بالای خود زمینه ساز ساخت فیلم های مشابه در طول دوران جنگ تحمیلی شد. کارگردانی این فیلم بر عهده ساموئل خاچیکیان بود و آخرین فیلم سعید راد تا فیلم دوئل 1382 به حساب می آید.

فیلم عقاب ها که بر پایه رویداد واقعی نجات خلبان ایرانی به نام یدالله شریفی راد به وسیله کردهای عراقی و انتقال او به ایران ساخته شده‌، ماجرای یک هواپیمای ارتش ایران، پس از انجام مأموریتی درخاک عراق را روایت می کند که مورد حمله عراقی‌ها قرار گرفته و در کردستان عراق سقوط می‌کند.

عقاب ها را می توان مورد عجیبی در سینمای ایران دانست که در سال ۱۳۶۴ اکران شد. درحالی براساس آمار که جمعیت ایران نزدیک به ۴۵ میلیون نفر بود، ۱۸ درصد از مردم به دیدن فیلم رفتند و فیلم به فروشی معادل ۷۳۸ میلیون و ۶۲۰ هزار تومان دست یافت. عقابها پرمخاطب ترین فیلم تاریخ سینمای ایران با رقم تقریبی ۸ تا ۹ میلیون تماشاگر است و این فیلم اگر در سال ۱۳۹۷ اکران میشد (بر مبنای میانگین قیمت بلیت سینما) فروشی بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان داشت.

این موفقیت فوق العاده بیش از هر چیز مبتنی بر کارگردانی بسیار خوب خاچیکیان و حضور تیم بسیار خوبی از ستارگان سینمای ایران بود. علاوه بر سعید راد، جمشید هاشم پور و رضا رویگری اولین گام های خود را در سینمای ایران با این فیلم محکم کردند.

2-بوی پیراهن یوسف 1374

بعد از موفقیت از کرخه تا راین، که روایتی از جانبازان جنگی بود، ابراهیم حاتمی کیا تمرکز خود را بر روایت بخش دیگری از جنگ و تبعات آن کرد: بازماندگان و مفقودان.

فیلم بوی پیراهن یوسف ماجرای شخصی به نام دایی غفور که راننده یک تاکسی فرودگاه است را روایت می کند که با وجود همه مدارکی که ثابت می‌کند پسرش یوسف در جنگ شهید شده، هنوز فکر می‌کند که او زنده است و حتی حرف دامادش اصغر را که همرزم یوسف بوده قبول نمی‌کند. او با این که پلاک یوسف را هم در شکم یک کوسه یافته‌اند، همیشه منتظر است پسرش بازگردد. دایی غفور در فرودگاه با دختر جوانی به نام شیرین آشنا می‌شود که برای یافتن برادرش خسرو که در جنگ گم شده از اروپا به ایران آمده‌است. یکی از آزادگان که در زندان با خسرو، برادر شیرین بوده و به ایران بازگشته، با شیرین تماس می‌گیرد و می‌خواهد اطلاعاتی بدهد. شیرین و دایی غفور به دیدن او می‌روند و آزاده به آنها می‌گوید که خسرو سالم است و به زودی بازمی‌گردد. اما پنهانی به دایی غفور می‌گوید که نتوانسته حقیقت را به شیرین بگوید.

فیلم بوی پیراهن یوسف از نظر منتقدین به عنوان یکی از بهترین کارهای حاتمی کیا در دهه هفتاد شمسی در کنار آژانس شیشه ای 1376 و فیلم از کرخه تا راین قرار گرفته است. فیلم بوی پیراهن یوسف به خوبی توانسته عناصر و احساستی مانند انتظار و حسرت به خوبی به تصویر کشیده است. فیلم بوی پیراهن یوسف توانست در آن سال نامزد تندیس بهترین فیلم نامه ششمین دوره جشنوراه فیلم دفاع مقدس شود.

1-دوئل 1382

سال 1383 سینمای ایران شاهد اکران یکی از بزرگترین فیلم های تاریخ خود بود. دوئل به کارگردانی و نویسندگی احمدرضا درویش و تهیه‌کنندگی تقی علیقلی‌زاده و حسن رجبعلی‌بنا در سال 1382 ساخته شد. داستان این فیلم حول یک گاوصندوق می‌چرخد. در بحبوحه جنگ عده‌ای تلاش می‌کنند از خروج یک گاو صندوق از کشور جلوگیری کنند. فردی به نام زینال (پژمان بازغی) در این بین به حسن نیت آن‌ها شک کرده و سعی می‌کند گاو صندوق را از چنگ آن‌ها در بیاورد. گاو صندوق در اروند غرق می‌شود و زینال اسیر می‌شود.

دوئل از پاره ای جهات در سینمای ایران رکوردار است. دوئل اولین فیلم سینمایی ایرانی است که با صدای دالبی دیجیتال ضبط شده است. دوئل یکی از گران‌ترین فیلم‌های مستقل در تاریخ سینمای ایران است و اولین فیلمی است که سعید راد بعد از عقاب ها 1363 در آن ظاهر شده است.

فیلم هزینه ای بالغ بر یک میلیارد و پانصد میلیون تومان داشت که به نوعی پرهزینه ترین فیلم تاریخ سینمای ایران تا آن زمان به حساب می آمد. با این همه این فیلم در نهایت در گیشه با فروشی نزدیک به 700 میلیون تومان به کار خود پایان داد. اما از نظر هنری، فیلم با نقد مثبت منتقدان رو به رو شد و ۸ سیمرغ بلورین از بیست و دومین دوره جشنواره فیلم فجر به دست آورد که سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی احمدرضا درویش ، سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری برای بهرام بدخشانی و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای کامبیز دیرباز از جمله آنها بود.

دوئل همچنین برنده جایزه ویژه هیئت داوران بهترین کارگردانی برای احمدرضا درویش در جشنواره بین‌المللی فیلم پوسان ۲۰۰۴ شد.